Uitzonderlijke omstandigheden vergen uitzonderlijke maatregelen. Om tegemoet te komen aan de enorme toename van het aantal aanvragen tijdelijke werkloosheid (circa 1,2 miljoen aanvragen), het logge systeem voor de aanvragen tijdelijke werkloosheid bedienden en de discussie welke aanvraagvorm van tijdelijke werkloosheid (gebrek aan werk of overmacht) werden een aantal maatregelen genomen om de hele procedure te vereenvoudigen.
Zo werd onder meer tijdelijke werkloosheid wegens overmacht vlot aanvaard (maatregel minstens tot en met 31 mei 2020), konden aanvragen retroactief gebeuren vanaf 13 maart 2020, werd de controlekaart tijdelijk afgeschaft, … allerlei goedbedoelde maatregelen om het hoofd te kunnen bieden aan de corona-crisis maar tegelijk ook maatregelen die de deur wagenwijd openzetten voor misbruik of sociale fraude.
Tijdelijke werkloosheid….hulpmiddel om de loonlast te verlagen
Je werknemers ontvangen op het einde van de maand hun (netto)loon. Op dit loon betaal je zowel werkgevers- als werknemersbijdragen. De verleiding kan groot zijn om het systeem van tijdelijke werkloosheid in te voeren (“misbruiken”), niet omwille van de economische impact van corona op je bedrijf; doch wel met als enige doel je loonlast te verlagen.
Een werknemer in tijdelijke werkloosheid ontvangt naast zijn uitkering tijdelijke werkloosheid, een bijpassing van de RVA. Dit volstaat doorgaans niet om op hetzelfde loonpeil te blijven. Het staat de werkgever vrij om nog een aanvullende bijdrage te doen - deze aanvullende bijdrage is vrij van werkgevers- en werknemersbijdragen.
Er zijn twee voorwaarden:
- de hoogte van de aanvulling mag er niet toe leiden dat de werknemer meer nettoloon zou ontvangen dan ervoor én
- werknemers van dezelfde categorie moeten gelijk worden behandeld.
Maak je ten onrechte gebruik van het systeem van tijdelijke werkloosheid en wil je je werknemers toch hetzelfde loon betalen dan betaal je als werkgever die aanvulling. Je loonlast zal ettelijke malen lager liggen dan normaal terwijl je werknemer toch hetzelfde loon ontvangt. De straffen op misbruik van het systeem van tijdelijke werkloosheid zijn zwaar, het is een inbreuk van niveau 4 bestraft met een gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar en/of een strafrechtelijke geldboete van 4.800 tot 48.000 EUR.
Wordt de inbreuk administratiefrechtelijk behandeld dan bedraagt de geldboete 2.400 EUR tot 24.000 EUR. Ongeacht het soort bestraffing (administratief of strafrechtelijk) wordt de geldboete vermenigvuldigd met het aantal werknemers die ten onrechte in het systeem van tijdelijke werkloosheid zaten. Het boetetarief kan dus enorm oplopen.
Tijdelijk werkloos zijn = niet werken voor je werkgever
Wat soms wel wordt vergeten, een werknemer in tijdelijke werkloosheid moet zonder “arbeid” zijn bij zijn werkgever. Het gaat dus niet op om je werknemer in tijdelijke werkloosheid te plaatsen en tegelijk nog vragen om een rapport of een bestelling af te werken. Tijdelijke werkloosheid betekent het staken van elke professionele activiteit bij de werkgever die de tijdelijke werkloosheid heeft aangevraagd.
Ook hier is het sanctieniveau 4 als je je werknemers toch laat werken. Ook als werknemer zou je gestraft kunnen worden, je zal de uitkeringen tijdelijke werkloosheid moeten terugbetalen en vaak krijg je bijkomend nog een schorsing van de RVA van ten minste 4 en ten hoogste 26 weken (die in sommige gevallen kan oplopen tot 52 weken). Als werknemer in tijdelijke werkloosheid mag je overigens wel elders werken, je moet het enkel aangeven.
Tijdelijke werkloosheid … middel om geen gewaarborgd loon te moeten betalen
De regels bij samenloop van tijdelijke werkloosheid en arbeidsongeschiktheid zijn niet eenvoudig. Veronderstel dat een werknemer nog in een periode van gewaarborgd loon zit (eerste 30 dagen van arbeidsongeschiktheid), van zodra tijdelijke werkloosheid voor het volledige bedrijf wordt ingevoerd, zal de werkgever geen gewaarborgd loon meer moeten uitbetalen. De werknemer zal zich voor zijn ziekte-uitkeringen moeten wenden tot de mutualiteit. Stel dat de onderneming slechts een deel van de werknemers laat werken, dan dient de onderneming enkel gewaarborgd loon te betalen voor de dagen dat de zieke werknemer was ingepland.
Door de vereenvoudiging van de aanvraagprocedure kan de werkgever nu op het einde van de maand doorgeven welke werknemers er tijdelijk werkloos waren en op welke dagen (volledig of gedeeltelijk). Op deze wijze is het vrij eenvoudig om de betaling van het gewaarborgd loon te omzeilen, een arbeidsongeschikte werknemer zet je bij voorkeur in tijdelijke werkloosheid zodat je geen gewaarborgd loon verschuldigd bent. Mocht de werknemer – na afloop van de periode van tijdelijke werkloosheid – nog steeds arbeidsongeschikt zijn en nog steeds recht hebben op gewaarborgd loon dan pas zal je het resterende saldo moeten betalen voor de dagen van arbeidsongeschiktheid. Ook hier kan je als werkgever gestraft worden voor deze inbreuk, sanctieniveau 4.
Om dit misbruik tegen te gaan, heeft de Groep van 10 (de belangrijkste sociale partners) een akkoord bereikt over de verplichte melding van tijdelijke werkloosheid aan de werknemers door de werkgever. In de kennisgeving moeten de periode van tijdelijke werkloosheid en de dagen waarop de werknemer tijdelijk werkloos is, worden vermeld. Als werkgever kan je nog wel werknemers in tijdelijke werkloosheid terugroepen om te komen werken, ook al stond in de kennisgeving oorspronkelijk dat er voor die dag sprake was van tijdelijke werkloosheid.
Doe je geen kennisgeving dan is geen tijdelijke werkloosheid mogelijk. Ook zou getracht worden om de hoogte van de bedragen uitkeringen tijdelijke werkloosheid gelijk te trekken met de bedragen van de ziekte-uitkeringen (primaire arbeidsongeschiktheidsperiode). Let op, het is een aanbeveling voor de regering die nu het initiatief dient te nemen om de aanbeveling in wetgevende teksten om te zetten.
Tijdelijke werkloosheid…verschaft een inkomen
Een werknemer start één van de weken op doch je onderneming ligt stil. Kan je de werknemer onmiddellijk in tijdelijke werkloosheid plaatsen? In principe kon het niet doch de RVA werd onlangs teruggefloten. Het kan dus wel, je zal als werkgever moeten aantonen dat de aanwerving reeds gepland was voor 13 maart 2020 en dit moeten aantonen (b.v. mailverkeer, …). Wetende dat je in principe voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht geen arbeidsdagen dient te bewijzen, is het vrij eenvoudig om als werknemer in aanmerking te komen voor een uitkering tijdelijke werkloosheid.
Zo kan iemand die geen inkomen heeft op een frauduleuze wijze een vervangingsinkomen verwerven. De werkgever zal enkel moeten aantonen dat de aanwerving reeds gepland was vóór 13 maart 2020. Ook hier het strengste sanctieniveau, met name sanctieniveau 4.
Zoek je naar meer informatie over de verschillende sanctieniveau's? Of wil je je voorbereiden op de inspectie? Download dan zeker ons e-book!
Aarzel niet ons te contacteren indien je bijkomende vragen, bekommernissen of ongerustheden hebt rond ondernemen in tijden van corona! Wij volgen dit voor jou mee op om je zo optimaal mogelijk te begeleiden en adviseren. Neem contact op met onze adviseurs via corona@vgd.eu of lees onze FAQ
