Overdrachtsbeperkingen van aandelen binnen een Besloten Vennootschap, revisited

Als aandeelhouder wil je niet zomaar met het om het even wie aandeelhouder zijn in een vennootschap. In het kader daarvan zijn overdrachtsbeperkingen op aandelen onontbeerlijk. Duidelijke regels maken goede vrienden.

Het vroegere wettelijke kader van een besloten vennootschap was algemeen gekend. (zie ook hier) Het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen bracht een aantal fundamentele wijzigingen met zich mee, met een bijkomende flexibilisering tot gevolg.

1) Wettelijke regeling niet langer van dwingend recht

Voor een BV is de overdracht van de aandelen nog steeds wettelijk geregeld, gelijkaardig aan de oude regeling van de BVBA. Elke overdracht of overgang, onder bijzondere of algemene titel of om niet, onder levenden of ten gevolge van overlijden van aandelen, is onderworpen aan de instemming van minstens de helft van de aandeelhouders die ten minste 3/4e van de aandelen bezitten, na aftrek van de aandelen waarvan de overdracht is voorgesteld. Deze instemming moet voortaan blijken uit een geschreven stuk, zoals de notulen van de algemene vergadering of een stuk getekend door de aandeelhouders die hun toestemming moeten geven.

Worden de aandelen overgedragen aan een andere aandeelhouder of aan een echtgenoot, samenwonende partner (nieuw!) of aan bloedverwanten van de overdrager in de rechte opgaande (ouders) of nederdalende (kinderen) lijn, is zo’n toestemming niet vereist.
Deze regeling is niet langer van dwingend recht. Met andere woorden: zien de aandeelhouders het anders, dan kan de overdraagbaarheid van de aandelen volledig vrij geregeld worden in de statuten. De BV kan dus voortaan een zeer gesloten maar ook een zeer open vennootschap zijn. Een overdracht met miskenning van de wettelijke of statutaire regels wordt niet meer gesanctioneerd met nietigheid maar is thans niet tegenstelbaar aan de vennootschap en aan derden.

2) Overdrachtsbeperkingen in een aandeelhoudersovereenkomst mogelijk

Overdrachtsbeperkingen hoeven binnen een BV niet noodzakelijk binnen de statuten geregeld te worden. Het WVV voorziet nu uitdrukkelijk dat overdrachtsbeperkingen ook in overeenkomsten buiten de statuten kunnen opgelegd worden. Deze overeenkomsten mogen de wettelijke of statutaire voorwaarden voor hun overdracht echter niet versoepelen. Elke aandeelhouder kan bovendien verzoeken om de overdrachtsbeperkingen uit een aandeelhoudersovereenkomst te laten opnemen in het aandelenregister met het oog op de tegenstelbaarheid aan derden.

3) Statuten of aandeelhoudersovereenkomst: what’s in a name

Aandeelhouders van een BV kunnen een afweging maken. Zowel naar inhoud als naar de vorm van de overdrachtsbeperkingen. Statuten en aandeelhoudersovereenkomsten hebben zo hun voor- en nadelen.

Statuten zijn en blijven optimaal tegenstelbaar aan derden en blijven geldig voor de duur van de vennootschap. Deze kunnen wel met een bijzondere meerderheid gewijzigd worden, en zijn bovendien voor elke derde in extenso consulteerbaar.
Een aandeelhoudersovereenkomst is per definitie een overeenkomst van bepaalde duur die niet noodzakelijk optimaal tegenstelbaar is aan derden. Grootste voordeel hierbij is confidentialiteit: aandeelhoudersovereenkomsten behoren in principe tot de privésfeer.

Bij het opmaken van een aandeelhoudersovereenkomst blijft het opletten. Een optimale afstemming van de statuten met de aandeelhoudersovereenkomst en een vermelding ervan in het aandelenregister is essentieel om niet geconfronteerd te worden met rechtsonzekerheid inzake de tegenstelbaarheid van de overdrachtsbeperkingen.

4) En wat met mijn BVBA?

Sinds 1 januari 2020 heeft elke Belgische BVBA zich al grotendeels ontpopt tot een BV (zie ook hier).

Zolang je BV(BA) geen statutenwijziging heeft ondergaan om de statuten in lijn te brengen met het nieuwe wetboek, zijn de dwingende bepalingen van het nieuwe WVV op je vennootschap van toepassing, en ook alle andere bepalingen voor zover de statuten deze niet uitsluiten. Hoe dan ook dient je deze statutenwijziging door te voeren vóór 1 januari 2024.
Tot die tijd blijf je voor de overdrachtsbeperkingen dus onderworpen aan de regeling zoals deze in de statuten van je BV voorzien is.

Wens je flexibiliteit en een optimaal kader waarbij je op je twee oren kan slapen, dan is het tijd voor actie en minstens tijd voor een goed gesprek. De VGD Legal-adviseurs staat je hier graag in bij.