UPDATE 16/03 - Het corona-virus…tijdelijke werkloosheid dé oplossing?

Als je als werkgever getroffen wordt door het corona-virus (verplichte sluiting, problemen met toeleveranciers waardoor je niet verder kan, …) kan je beroep doen op het systeem van tijdelijke werkloosheid van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening.

Als ondernemer heb je in deze moeilijke tijden heel wat vragen. Weet dat onze adviseurs voor jou klaar staan. Mail je vraag naar corona@vgd.eu of bekijk onze FAQ

We geven je het wettelijk kader mee tot en met 16 maart 2020, het valt niet uit te sluiten dat er de komende dagen een versoepeling van deze voorwaarden komt of bijkomende steunmaatregelen voor de getroffen sectoren en bedrijven.

Concreet zijn er twee vormen van tijdelijke werkloosheid die kunnen ingeroepen worden als je te maken krijgt met het corona-virus:

• tijdelijke werkloosheid wegens overmacht
• tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken.

Het grote probleem situeert zich om tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken voor bedienden aan te vragen. We raden je aan om voor hen ook tijdelijke werkloosheid wegens overmacht aan te vragen in afwachting van het erkenningsdossier als onderneming in moeilijkheden bij de FOD WASO (zie de procedure in dit artikel).

Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht

Wat is het?

Overmacht veronderstelt een plotse, onvoorzienbare gebeurtenis, onafhankelijk van de wil van de partijen die de uitvoering van de overeenkomst tijdelijk volledig onmogelijk maakt.

Onze regering heeft een aantal maatregelen getroffen om de verspreiding van het coronavirus zoveel mogelijk te beperken. Een van deze maatregelen is de sluiting van alle cafés, restaurants en discotheken (lockdown) gedurende drie weken, van 14/03/2020 tot en met 03/04/2020.

Zaken die die ten gevolge van deze opgelegde maatregel  volledig gesloten zijn , kunnen een aanvraag tijdelijke werkloosheid wegens overmacht indienen. Dit wordt ook toegestaan voor werknemers die door de afschaffing van evenementen, culturele activiteiten, sportieve activiteiten, sluiting van bioscopen… niet meer tewerkgesteld kunnen worden.

Voor de zaken waarvoor slechts een gedeeltelijke sluiting wordt opgelegd (bijvoorbeeld de detailhandel) of die ondanks de verplichte sluiting toch nog beperkte diensten kunnen aanbieden (bijvoorbeeld een traiteurdienst of roomservice in een hotel waarvan het restaurant verplicht is gesloten), kan voor alle dagen waarop de werknemers niet tewerkgesteld kunnen worden (ook al zou dit, omdat er voor de betrokken dag geen opgelegde sluiting is, te wijten zijn aan een daling van het werkvolume) eveneens tijdelijke werkloosheid wegens overmacht worden aangevraagd. In deze regeling kunnen dus uitzonderlijk werkloosheidsdagen afgewisseld worden met arbeidsdagen.

Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht kan ook worden aangevraagd voor werknemers van toeleveranciers van door een opgelegde sluiting getroffen bedrijven, voor zover deze daardoor volledig niet meer tewerkgesteld kunnen worden. Deze tijdelijke werkloosheid kan voorlopig ook worden aanvaard tot en met 3/04/2020, voor zover de volledige onmogelijkheid tot tewerkstelling door de werkgever is aangetoond (bron RVA).

Werknemers die ten gevolge van het opschorten van de lessen in de scholen, thuisblijven voor de opvang van hun kinderen, kunnen omwille van deze reden niet tijdelijk werkloos gesteld worden wegens overmacht, aangezien er voor alle kinderen opvang moet zijn voorzien in de scholen.

Hieruit volgt dat bedrijven die ‘preventieve’ maatregelen nemen om te voorkomen dat hun werknemers besmet raken door het coronavirus (en die het gevolg zijn van een unilaterale beslissing genomen door de werkgever of de werknemer) geen tijdelijke werkloosheid wegens overmacht kunnen aanvragen. Het gaat hier niet om een door een bevoegde overheid of instantie opgelegd verbod om te werken of zich te verplaatsen  (bron website RVA).

Voor wie kan het gelden?

Bij tijdelijke werkloosheid wegens overmacht moet een werknemer niet voldoen aan een wachttijd. Deze vorm van tijdelijke werkloosheid kan ingevoerd worden voor arbeiders en bedienden (en uitzendkrachten als ze na de periode van overmacht nog steeds bij de gebruiker tewerkgesteld blijven). Studenten komen niet in aanmerking.

Hoe aanvragen?

De werkgever die de overmacht inroept, moet hiervan zo snel mogelijk een elektronische aangifte doen bij het werkloosheidsbureau van de exploitatiezetel. Als reden van overmacht vermeldt hij ‘CORONAVIRUS’. 

De werkgever die nog nooit de toepassing tijdelijke werkloosheid (of een andere toepassing op de portaal van de sociale zekerheid) heeft gebruikt moet zich eerst registreren als gebruiker vooraleer hij de toepassing kan gebruiken. Daarvoor neemt deze werkgever het best telefonisch contact op met de dienst Eranova via het nummer 02/511 51 51 (bereikbaar van maandag tot vrijdag, van 7 tot 20 uur).

Als deze nieuwe gebruiker beschikt over een eID-lezer en zijn eID pin-code kent of als hij de Itsme-toepassing gebruikt kan de toegang dan snel toegekend worden (10 minuten).

Als dit niet het geval is en de gebruiker wil met een user-id en paswoord werken dan moet hij rekenen op een doorlooptijd van 10 dagen.”

De werkgever die nog niet over een toegang tot de portaalsite van de sociale zekerheid beschikt, kan uitzonderlijk de mededeling via (eventueel aangetekende) brief versturen of bij voorkeur per e-mail naar het werkloosheidsbureau van de plaats van de exploitatiezetel waar uw onderneming gevestigd is.

Daarnaast moet de werkgever, die de overmacht inroept, ook (bij voorkeur dezelfde dag als de elektronische mededeling) per post of bij voorkeur per mail, gericht aan de dienst tijdelijke werkloosheid van het bevoegde werkloosheidsbureau (bijvoorbeeld voor het werkloosheidsbureau Gent: tijdelijkewerkloosheid.gent@rvaonem.fgov.be ) een dossier, namelijk een verklaring met, zo nodig, de bewijsstukken, indienen met een gedetailleerde uitleg waaruit blijkt dat de werkloosheid is veroorzaakt door overmacht, veroorzaakt door het coronavirus (behalve in het geval van een opgelegde minstens gedeeltelijke sluiting – zie hoger).

De beslissing over de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht wordt genomen binnen de drie dagen na ontvangst van het volledig dossier door de RVA.

Hoe lang wordt de tijdelijke werkloosheid aanvaard?

In principe tot de duur die je opgeeft doch op dit tijdstip uiterlijk tot en met 30 juni 2020.

Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken

Wat is het?

Als je als werkgever geconfronteerd wordt met een daling van je productie, cliënteel, omzet of bestellingen - waardoor je het bestaande arbeidsritme in je onderneming tijdelijk niet kunt handhaven wegens economische oorzaken - kan je beroep doen op het systeem van tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken.

Voor wie kan het gelden?

Voor arbeiders is het vrij eenvoudig in te voeren want er moet enkel aangetoond worden dat de normale arbeidsregeling niet langer kan gelden, voor bedienden daarentegen ligt het anders en zijn er bijkomende voorwaarden.

In tegenstelling tot bij arbeiders moet er voor bedienden een specifieke procedure gevolgd worden bij de FOD WASO (Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid Arbeid en Sociaal Overleg). Zowel de RVA als de FOD WASO zijn betrokken de aanvraag voor tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden.

Hoe aanvragen?

Arbeiders

Als je als werkgever nog nooit de toepassing tijdelijke werkloosheid (of een andere toepassing op de portaal van de sociale zekerheid) hebt gebruikt moet je je eerst registreren als gebruiker vooraleer je de toepassing kan gebruiken. Daarvoor neem je als werkgever het best telefonisch contact op met de dienst Eranova via het nummer 02/511 51 51 (bereikbaar van maandag tot vrijdag, van 7 tot 20 uur).

Als je als nieuwe gebruiker beschikt over een eID-lezer en je je eID pin-code kent of als je de Itsme-toepassing gebruikt kan de toegang dan snel toegekend worden (10 minuten).

Als dit niet het geval is en je wil met een user-id en paswoord werken dan moet je rekenen op een doorlooptijd van 10 dagen.

Als je als werkgever nog niet over een toegang tot de portaalsite van de sociale zekerheid beschikt, kan je uitzonderlijk de mededeling via (eventueel aangetekende) brief versturen of bij voorkeur per e-mail naar het werkloosheidsbureau van de plaats van de exploitatiezetel waar je onderneming gevestigd is.

Bij de economische redenen zet je  ‘CORONAVIRUS’. De directeur van het werkloosheidsbureau kan een afwijking toestaan op de indieningstermijn indien het coronavirus heeft geleid tot een plotse daling van het werk.

Bedienden

Voor tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken bij bedienden moet, zoals hoger gezegd, ook de FOD WASO betrokken worden. Naast een standaardformulier voor een erkenning als onderneming in moeilijkheden, moet je ook ofwel de sector-CAO, een ondernemings-CAO of een ondernemingsplan meesturen. Enkel dan kan je in aanmerking komen voor tijdelijke werkloosheid om economische redenen. Heel eenvoudig, tot vandaag de dag kan je pas tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken invoeren als je een erkenning hebt als onderneming in moeilijkheden.

Sector-CAO, ondernemings-CAO of ondernemingsplan?

In sommige sectoren werd een sector-CAO afgesloten, concreet gaat het ondernemingen die vallen onder volgende paritaire comités:

• 209
• 214
• 221
• 222
• 01 & 315.02
• 324
• 327

Voor ondernemingen waar er geen sector-CAO werd afgesloten, moet een ondernemings-CAO of een ondernemingsplan worden opgesteld. Heb je een syndicale delegatie binnen het bedrijf dan dien je een ondernemings-CAO te onderhandelen. Bereik je echt geen akkoord binnen de 15 dagen dan kan de piste van een ondernemingsplan. VGD kan je begeleiden bij het opstellen van een ondernemingsplan.

Ben je in het bezit van sector-CAO, een ondernemings-CAO of een ondernemingsplan dan moet vervolgens de aanvraag gedaan worden bij de Minister van Werk de procedure opgestart worden om erkend te worden als onderneming in moeilijkheden. We helpen je graag bij deze procedure.

 Je kan als werkgever de voorafgaande mededeling van de voorziene tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken maar versturen naar het bevoegde werkloosheidsbureau nadat de RVA in kennis is gesteld van de erkenning als onderneming in moeilijkheden.

Tijdens de lopende erkenningsprocedure kan een aanvraag ingediend worden voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht op voorwaarde dat je als werkgever aantoont dat je de voorafgaande procedure van erkenning als onderneming in moeilijkheden hebt opgestart of je hebt geëngageerd om dat te doen. De erkenning van tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken gebeurt binnen de drie à vier dagen. De uitkering die de werknemers krijgen, werd ook verhoogd (70% van een geplafonneerd loon).

Hoe lang wordt de tijdelijke werkloosheid aanvaard?

In principe tot de duur die je opgeeft doch op dit tijdstip uiterlijk tot en met 30 juni 2020.

Wat als…?

Kom je niet in aanmerking voor één van de vormen van tijdelijke werkloosheid kan je misschien beroep doen op een aantal alternatieve oplossingen.

• Vakantiedagen

Je kan aan je werknemers vragen om hun vakantiedagen op te nemen. Je kan dat echter niet verplichten.

• Kleine flexibiliteit

Met een systeem van kleine flexibiliteit kan je je werknemers meer later werken op piekperiodes en minder in dalperiodes. Voorwaarde is wel dat dit werd ingevoerd in het arbeidsreglement en dat de werkroosters erin zijn opgenomen.

• Inhaalrust en ADV-dagen (arbeidsduurverminderingsdagen)

In tegenstelling tot vakantiedagen kan je je werknemers wel verplichten om deze op te nemen. Er is geen akkoord vereist tussen werkgever en werknemer over het tijdstip van opname doch kijk na of je al geen interne regels hebt die de opname regelen. In dat geval zal je een akkoord moeten sluiten met je werknemer.

Aarzel niet ons te contacteren indien je bijkomende vragen, bekommernissen of ongerustheden hebt! Wij volgen dit voor jou mee op om je zo optimaal mogelijk te begeleiden en adviseren. Neem contact op met onze adviseurs via corona@vgd.eu of lees onze FAQ