De wet schrijft voor dat de aan te geven waarde de verkoopwaarde is op de dag van het overlijden. Daarop bestaan enkele afwijkingen waar we hier niet dieper op ingaan. Deze bijdrage behandelt de waardering van de in België gelegen onroerende goederen bij de aangifte van een nalatenschap in het Vlaams Gewest. De hamvraag blijft natuurlijk: wat is de verkoopwaarde? Een huis is immers maar waard wat de zot ervoor wil geven. Maar bij een te hoog ingeschatte waarde zal de erfgenaam relatief gezien te veel erfbelasting betalen. Bij een te laag ingeschatte waarde loopt de erfgenaam het risico op een boete wegens tekortschatting. De Vlaamse Belastingdienst kan immers de aangegeven waarde in twijfel trekken. Tot vóór de regionalisering van de erfbelasting (overlijden van vóór 01/01/2015) kon men via een voorafgaande schatting zekerheid krijgen over de houding van de Administratie. Deze regeling was opgenomen in het wetboek van de successierechten Vlaams Gewest. De voorafgaande schatting werd uitgevoerd door 1 of 3 onafhankelijke schatters die zelf (door de administratie en de aangevers) mochten gekozen worden. De schatting werd dus uitgevoerd door onafhankelijke partijen. Deze voorafgaande schatting was definitief en bindend voor beide partijen. De voorafgaande schatting kon dus zowel voordelig als nadelig zijn voor de erfgenamen, maar gaf wel zekerheid. Sinds de regionalisering (overlijden na 01/01/2015) van de erfbelasting is de procedure van de voorafgaande schatting nog steeds opgenomen in het wetboek (Vlaamse Codex Fiscaliteit) en nog steeds bindend, doch ‘de schatters’ zijn gewijzigd. De voornaamste wijziging bestaat erin dat de schatting nu gebeurt door ‘de bevoegde entiteit van de Vlaamse administratie’. Met andere woorden, de schatting gebeurt niet meer door één (of drie) onafhankelijke partij(en) maar door de Vlaamse Belastingdienst zelf! Of deze procedure nog veel zal gebuikt worden zal de toekomst uitwijzen. Om de onzekerheid weg te nemen bij een eigen schatting kan beroep worden gedaan op erkende professionals om een realistische waarde te bepalen. Erkende professionals zijn landmeters-experten die zich aansluiten bij een charter en zich engageren om de afgesproken kwaliteitsnormen van dit charter na te leven. In het charter worden criteria vastgelegd waaraan een kwalitatieve schatting moet voldoen. Het gaat zowel om criteria rond de beroepsbekwaamheid van de schatter, als om criteria omtrent de inhoud van het schattingsverslag. De lijst van experten die het kwaliteits-charter reeds hebben onderschreven, is beschikbaar op de website van de fiscale overheid. Burgers die een beroep doen op een landmeter-expert die het kwaliteits-charter heeft ondertekend, mogen er van uitgaan dat de geschatte waarde van het goed in principe niet in twijfel zal getrokken worden door de Vlaamse Belastingdienst.
