Twee echtgenoten die een vennootschap oprichten... worden zij als één of als twee oprichters beschouwd?

Om deze vraag te beantwoorden, dient te worden nagegaan onder welk huwelijksstelsel de echtgenoten zijn gehuwd.

Scheiding van goederen

Zijn de echtgenoten gehuwd onder het stelsel van scheiding van goederen, dan worden zij elk als een afzonderlijke oprichter of vennoot beschouwd.

Wettelijk stelsel

a) Zijn de echtgenoten gehuwd onder het wettelijk stelsel en doen zij beiden of één van hen een inbreng van eigen goederen (die zij bezaten vóór het huwelijk of die zij tijdens het huwelijk hebben verkregen via schenking of erfenis) dan worden ze ook als twee oprichters of vennoten beschouwd.

b) Zijn de echtgenoten gehuwd onder het wettelijk stelsel en doen zij inbreng van gemeenschappelijke gelden, dan zijn de aandelen die zij als vergoeding voor de inbreng verwerven, gemeenschappelijk.

• Indien de aandelen op hun beider naam in het aandelenregister worden ingeschreven (op naam van de huwgemeenschap), dan vallen zij onder de algemene regel van het concurrentieel bestuur.  Dit betekent dat elke echtgenoot afzonderlijk de lidmaatschapsrechten verbonden aan deze aandelen kan uitoefenen.  In dit geval worden de echtgenoten als één oprichter of vennoot beschouwd.  Dit is ook het geval als alle aandelen op naam van één echtgenoot worden ingeschreven in het register (wat soms verplicht is, bijvoorbeeld bij artsen, architecten, accountants, …).
• Indien echter alle aandelen op naam zijn en de gemeenschappelijke aandelen afzonderlijk zijn ingeschreven in het aandelenregister, voor een deel op naam van de man en voor een deel op naam van de vrouw, dan oefenen zij elk de lidmaatschapsrechten uit verbonden aan de aandelen die op hun naam zijn ingeschreven.  In dit geval worden de echtgenoten als twee afzonderlijke oprichters of vennoten beschouwd.Algehele gemeenschap van goederen

Zijn de echtgenoten gehuwd onder het stelsel van algehele gemeenschap van goederen, dan is er slechts één gemeenschappelijk vermogen en zijn de aandelen dus ook gemeenschappelijk (behoudens in het uitzonderlijk geval dat er aan een echtgenoten aandelen werden geschonken of gelegateerd onder het beding dat ze eigen moeten blijven). De echtgenoten worden bijgevolg ook als één oprichter of vennoot beschouwd.

Quid bij een vennootschap met onvolkomen rechtspersoonlijkheid, zoals een VOF of een Comm. V.?

VOF

Indien alle aandelen op naam zijn, en de gemeenschappelijke aandelen afzonderlijk op naam van elke echtgenoot in het aandelenregister worden ingeschreven, zoals voormeld, dan worden de echtgenoten als afzonderlijke oprichters of vennoten beschouwd, die hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk zijn.

Comm. V

Het bijzondere aan een Comm. V. is dat er twee categorieën vennoten zijn: beherende vennoten, die hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk zijn, en stille vennoten, die enkel gehouden zijn tot hun inbreng.

Als twee echtgenoten een geldige Comm. V. wensen op te richten, dienen zij beiden of ten minste één van hen, een inbreng te doen van eigen middelen, om als afzonderlijke vennoot te worden beschouwd.

Als de twee echtgenoten de enige vennoten zijn en zij slechts gemeenschappelijke aandelen bezitten (zelfs al zijn deze aandelen afzonderlijk ingeschreven), dan kan de ene echtgenoot niet als beherende vennoot en de andere als stille vennoot beschouwd worden.  De aandelen behoren immers tot het gemeenschappelijk vermogen, dat door de schuldeisers kan worden aangesproken, zodat dit een ongeldige eenmansvennootschap zou zijn.  Dit probleem kan opgelost worden door een derde persoon als vennoot toe te laten.

Als beide echtgenoten als beherende vennoten zouden optreden, wordt de vennootschap als een VOF beschouwd, en zijn zij beiden hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk.

Uit wat voorafgaat, blijkt dat de ontleding van het huwelijksstelsel van groot belang is om te weten of de vennootschap eenhoofdig of meerhoofdig wordt opgericht of bestaat.

Wat als de vennootschap eenhoofdig wordt opgericht  of eenhoofdig wordt tijdens haar bestaan?

a) Een NV of een Comm. VA, die eenhoofdig wordt opgericht, kan worden nietig verklaard.  Hetzelfde geldt voor een CVBA met minder dan drie oprichters.

Indien een NV of een Comm. VA eenhoofdig wordt tijdens haar bestaan, kan dit geregulariseerd worden door binnen de termijn van één jaar na het eenhoofdig worden een tweede vennoot op te nemen, door de vennootschap om te vormen naar een BVBA of door de vennootschap te vereffenen.  Gebeurt dit niet, wordt de enige vennoot geacht hoofdelijk borg te staan voor alle verbintenissen van de vennootschap die ontstaan zijn na de eenhoofdigheid tot aan haar regularisatie.

b) Een VOF of een Comm. V. die eenhoofdig wordt opgericht, is nietig.  Een VOF of een Comm. V die eenhoofdig wordt tijdens haar bestaan, wordt van rechtswege ontbonden.