Net voor de jaarwisseling legde Minister van Justitie, Koen Geens, immers een door een groep van experten voorbereid wetsontwerp op de regeringstafel. Begin 2017 zullen dan ook de nodige wettelijke initiatieven volgen in het parlement.
Het lijkt er dus met andere woorden op dat men eindelijk een antwoord zal bieden op de verzuchtingen om het erfrecht aan te passen aan de alsmaar wijzigende maatschappelijke realiteit (nieuw samengestelde gezinnen, kinderloze singles en koppels, ouders met zorgkinderen, ongehuwde koppels, generatieoverschrijdende families met een familiebedrijf, enz.).
De mogelijkheden om een erfenis op maat te regelen worden fors uitgebreid. Wij vatten alvast de belangrijkste op til zijnde wijzigingen voor u samen:
Het familiepact/de globale erfovereenkomst
De uitbreiding van het beschikkingsrecht van de erflater staat centraal in het wetsontwerp. Een absolute revolutie is de mogelijkheid om een allesomvattende erfovereenkomst bij leven op te maken, op voorwaarde dat alle erfgenamen deze mee ondertekenen (eenzijdig kinderen onterven blijft dus onmogelijk).
Vandaag is een dergelijke overeenkomst hoe dan ook nietig op het moment dat men overlijdt. De mogelijkheden in een dergelijk familiepact zijn legio: een zorgbehoevend kind meer toebedelen, een vrij te bepalen deel toekennen aan de stiefkinderen, een erfenissprong naar de kleinkinderen, een waardebepaling van de familiale onderneming op het moment van de feitelijke overdracht, enz.
Maar... het inbouwen van enige voorzichtigheid is toch aan te raden. De gesloten erfovereenkomst is bindend, en eens ondertekend niet langer unilateraal bij te sturen door de erflater(s). Dus bezint, eer u begint…
Het reservatair erfdeel van de kinderen wordt ingeperkt
Indien een erfovereenkomst niet tot de mogelijkheden behoort, zal de erflater toch al over een groter beschikbaar deel kunnen beslissen dan vandaag het geval is.
Het reservataire erfdeel van de kinderen wordt immers ingeperkt. Vandaag wordt dat reservatair erfdeel bepaald door het aantal kinderen. Eén kind betekent dat men over de helft vrij kan beschikken, bij twee kinderen wordt dat een derde, bij drie of meer kinderen nog slechts een kwart van het vermogen. In het wetsontwerp maakt het beschikbaar deel voortaan de helft van de nalatenschap uit, ongeacht het aantal kinderen.
Vervanging reservatair erfdeel ouders door onderhoudsvordering in geval van behoeftigheid
Het voorbehouden erfdeel van ouders, bij kinderloze erflaters, wordt afgeschaft. De optie van ouders om de helft van de erfenis op te eisen, ten nadele van bv. de samenwonende partner, wordt hiermee teniet gedaan. Maar er werd hier wel één beperking ingebouwd: indien de ouders zorgbehoevend zouden worden, kan men nog altijd tot maximum ¼ de nalatenschap aanspreken om deze zorg in te vullen.
Wegwerken van ongewenste neveneffecten van schenkingen
- De inbreng en inkorting gebeuren voortaan in waarde, niet meer in natura;
- De waarde van een schenking wordt voortaan bepaald op het moment van de schenking, ongeacht of een roerend, dan wel een onroerend goed voorwerp uitmaakte van de schenking. Eén uitzondering: schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik zullen nog steeds worden gewaardeerd op de dag van het overlijden, omdat de begiftigde pas op die dag ook alle vruchten van de schenking kan plukken;
- Op hetgeen de erflater weggeschonken had voor hij/zij hertrouwde, zal een nieuwe partner geen aanspraak meer kunnen maken;
- Verankering van de rechtszekerheid rond het beding van aanwas bij de aankoop van onroerend goed.
