Tot vóór 1 januari 2017 was het mogelijk dat een begunstigde van een levensverzekeringscontract reeds erfbelasting verschuldigd was zonder de zekerheid te hebben ooit het kapitaal effectief te ontvangen.
Levensverzekering tussen echtgenoten
Zo ook, bijvoorbeeld, bij een levensverzekering afgesloten tussen twee echtgenoten (met twee verzekeringsnemers en dus twee verzekerden) op het hoofd van de langstlevende onder hen met als begunstigden de kinderen. In deze constructie wordt de langstlevende bij het overlijden van de eerststervende enige verzekeringnemer, en krijgt deze alle rechten op het volledige kapitaal. Bijgevolg kan de langstlevende beslissen over het verdere verloop van de polis, de eventuele herinvestering of de afkoop.
Op welk ogenblik is erfbelasting verschuldigd?
Op het ogenblik van het overlijden van de eerststervende vindt er niet automatisch een uitkering plaats, maar Vlabel stelde in april 2016 reeds dat de uiteindelijke begunstigde(n) (meestal de kinderen) al bij het eerste overlijden erfbelasting verschuldigd waren.
De erfbelasting was in dit geval volgens een meerderheid verschuldigd op de helft van de afkoopwaarde op datum van overlijden van de eerststervende en opgesplitst per begunstigde. Bij het overlijden van de langstlevende was er dan bij de uitkering van het volledige kapitaal aan de uiteindelijke begunstigde(n) eveneens erfbelasting verschuldigd (met name op het verschil tussen de waarde die bij het eerste overlijden werd belast en het bedrag van de uitkering bij het tweede overlijden).
Dit standpunt kreeg veel kritiek. De erfbelasting werd immers geheven op een mogelijke (maar onzekere!) uitkering in de toekomst. De langstlevende kon immers evengoed de verzekering afkopen.
Uitstel van erfbelasting
Vlabel heeft bijgevolg ingegrepen en een nieuwe bepaling toegevoegd aan artikel 2.7.1.0.6 § 1 van de Vlaamse Codex Fiscaliteit (VCF) met de bedoeling de heffing van de erfbelasting uit te stellen tot op het ogenblik van de effectieve uitkering of afkoop.
Indien de langstlevende na enkele jaren de polis afkoopt, zal hij of zij op dat ogenblik erfbelasting verschuldigd zijn, en dit vermoedelijk op de helft van de waarde (volgens eerdere standpunten van Vlabel).
Wanneer de polis niet wordt afgekocht, zal deze bij het overlijden van de langstlevende worden uitgekeerd aan de begunstigde en zal de begunstigde erfbelasting verschuldigd zijn op het totale ontvangen bedrag. Momenteel is nog helemaal duidelijk welke basis in aanmerking zal genomen worden voor de berekening van de belastingheffing. Meer duidelijkheid hierover zal ongetwijfeld nog volgen.
